پنج راهکار برای جلوگیری از گول خوردن! (مهارت تصمیم گیری)
برای اینکه کودکان و نوجوانان در مواجهه‌ی با مسائل و هم‌چنین پیشنهادات و وسوسه‌های پیرامون خود، تصمیم درستی بگیرند؛ باید تصمیم‌گیری را از قبل تمرین کرده باشند. به عبارت بهتر:
والدین باید از دوران کودکی فرصت تصمیم‌گیری را به فرزندان‌شان داده باشند.
در این نوشته، پنج راهکار برای تقویت مهارت تصمیم‌گیری در کودکان و نوجوانان را بررسی می‌کنیم.
وقتی فرزندتان از شما سوال می‌پرسد، بلافاصله پاسخ ندهید!
قبل از پاسخ‌گویی به سئوالات آن‌ها، سعی کنید ذهن خودشان را کمی درگیر کنید: نظر خودت چیه؟ چرا اینطور شده؟ شما چی فکر می‌کنی؟ به نظر خودت چه کار باید انجام بدیم؟ فکر می‌کنی چرا این اتفاق افتاده؟ به نظرت چرا هیچکس اقدامی نکرد؟ شما اگر بخوای این رو به دوستت پیشنهاد بدهی، بهش چی میگی؟ شما اگر جای اون باشی چه کار می‌کنی؟
برای فرزندان در هر سنی، فضای گفتگو ایجاد کنید!
این کار باعث می‌شود بچه‌ها یاد بگیرند که با والدین تبادل نظر و مشورت کنند و به عنوان اولین محل مشورت امن، والدین را در نظر بگیرند. اگر آن‌ها در چنین فضایی رشد کنند هیچ وقت گول اشخاص منفی را نمیخورند و قربانی هوی و هوس و شهوت آنان نمیشوند.
یک نوجوان یا جوان رشد یافته در چنین محیطی، والدین خود را در جریان تصمیم‌گیری‌های مهم قرار می‌دهد. او زیر بار القائات سوء استفاده کنندگان نمی‌رود و اتفاقات بد را به عنوان یک راز !! نزد خود نگه نمی‌دارد.
فرزندی که فضای گفتگو با والدین‌اش را باز ببیند؛ در مواجهه با خطرات، می‌داند که چگونه تصمیم بگیرد و چطور از خطر فرار کند و ابهامات تصمیم‌گیری اش را با والدین مطرح کند.
به استقلال و خوداتکایی اهمیت بدهید!
بها دادن به استقلال فرزندان موجب می‌شودکه بچه ها بتوانند روی پای خود بایستند و به خودباوری برسند.
یک کودک یا نوجوان مستقل، مهارت تصمیم‌سازی دارد و منتظر نمی‌ماند تا دیگران برایش تصمیم بگیرند.
وقتی یک کودک، حتی در پارک اجازه ندارد وسیله بازی مورد علاقه‌اش را انتخاب کند و باید از مادرش اجازه بگیرد؛ یک فرد استقلال یافته بار نمی‌آید.
وقتی یک نوجوان، حتی اجازه نداشته باشد که رنگ لباسش را انتخاب کند و دائما نگاهش به دهان پدر و مادر باشد که چه بپوشد و چه بخورد و و چه بگوید و چگونه راه برود … از چنین نوجوانی نمی‌توان انتظار داشت که وقتی یکی از دوستانش به او سیگار تعارف کند، مستقلانه تصمیم بگیرد؛ بنابراین وقتی دسترسی به مرجع تصمیم‌گیری یعنی مادر نداشته باشد، به راحتی گول می‌خورد و به ترغیب دوستش، سیگار کشیدن را انتخاب می‌کند!
در تصمیم‌های خودتان قاطع باشید!
تقویت مهارت قاطعیت از ضروریات تربیت است. در سنین کودکی، این قاطعیت با طرز رفتار والدین، به بچه ها منتقل می‌شود. آن‌ها نگاهشان به والدین است که چقدر در تصمیمات خود قاطع هستند. بنابراین اگر کودک خواسته ای غیرمنطقی دارد نباید گریه و جنجال او، والدین را از تصمیم خود منصرف کند.
اگر شما پدر و مادری هستید که :
چند روز را صرف دیدن و پسندیدن مبلمان در مغازه های مختلف می‌کنید ولی بلافاصله پس از خرید مبل، از انتخاب رنگ و پارچه‌ی آن پشیمان می‌شوید…
هر بار که برای خودتان لباس می‌خرید با اینکه چند بار در مغازه پرو می‌کنید و تن پوش آن را می‌سنجید، ولی از خرید خود راضی نیستید و در خانه اعلام نارضایتی می‌کنید…
هر بار که در مهمانی‌ها برای کسی کادو برده اید، با دیدن کادوهای دیگران، به همسرتان گفته‌اید که ای کاش فلان چیز را می‌بردیم یا ای کاش کادو بهتری می‌بردیم و…
فرزند شما نیز با دیدن این رفتارها در معرض خطر «عدم قاطعیت» قرار دارد.
قاطعیت، مقدمه‌ای برای مهارت نه گفتن است. بنابراین اگر فرزند نوجوان شما ده بار با اشخاص مختلف درباره‌ی انتخاب رشته تحصیلی مشورت می‌کند ولی از انتخاب خود ناراضی است و یا وقتی هنگام خرید، یک تی‌شرت را انتخاب می‌کند و بلافاصله بعد از رسیدن به منزل پشیمان می‌شود؛ این اول راه پرخطر«عدم قاطعیت» است.
چنین فردی وقتی با دوستی مواجه می‌شود که تصاویر مستهجن را به او نشان می‌دهد، چون از قبل تمرین نکرده است که قاطعانه نه! بگوید، خجالت می‌کشد و علی‌رغم میل باطنی، چشمانش را قربانی هوی و هوس می‌کند!
ارزش اعتماد و اطمینان را توضیح دهید!
کودک و نوجوان باید ارزش گوهر اطمینان و اعتماد را بداند و آن را خدشه دار نکند. بهترین راه برای آموزش این مطلب، داستان و حکایت است که به تناسب سن آن‌ها باید برایشان بیان شود.
نمونه‌ای از این داستان‌ها، داستان ضمانت قاتل است که آن را می‌توانید این‌جا بخوانید:
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.